Związki zawodowe
Fundamentalne standardy pracy są nagminnie łamane w przemyśle upraw bananów i ananasów. Pracownicy plantacji często pozbawieni są możliwości dobrowolnego zrzeszania się w związki zawodowe, a co za tym idzie, podejmowania zbiorowych działań na rzecz poprawy swoich warunków pracy.
Dlaczego związki zawodowe są ważne?
Związki zawodowe odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu ubóstwa w krajach, w których uprawiane są banany i ananasy. Uczą one pracowników o przysługujących im prawach oraz uświadamiają im możliwość wykorzystania tych praw jako karty przetargowej w negocjacjach z pracodawcami. Większość pracowników zatrudnionych przy uprawach bananów i ananasów to osoby młode (poniżej 30 roku życia), mające minimalną świadomość swych praw.
Funkcjonująca przy ONZ Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) działa na rzecz promowania międzynarodowych standardów pracy, takich jak wolność zrzeszania się i prowadzenia zbiorowych negocjacji, zakaz pracy dzieci i pracy przymusowej, a także zakaz dyskryminacji. Standardy te są zapisane w prawodawstwie każdego kraju zajmującego się produkcją bananów i ananasów.
Wdrożenie tych standardów na szczeblu plantacji napotyka jednak na wiele przeszkód wynikających z braku środków, woli politycznej oraz zdolności instytucjonalnej. Rządy krajów, w których zlokalizowane są plantacje cenią sobie zagraniczne inwestycje międzynarodowych firm zajmujących się handlem owocami. W wielu krajach firmy te mają też duży wpływ na proces polityczny. Prawnikom i związkom zawodowym z trudem przychodzi zwrócenie uwagi wymiaru sprawiedliwości na naruszenia prawa pracy, a krajowi inspektorzy pracy często nie mają odpowiednich kompetencji.
Dlaczego związki zawodowe potrzebują międzynarodowej solidarności?
Okazanie międzynarodowej solidarności przez organizacje pozarządowe oraz związki zawodowe z krajów importujących owoce tropikalne może w istotny sposób poprawić sytuację związków zawodowych z krajów eksportujących te owoce. Przejawami solidarności mogą być:
- wsparcie finansowe (represje i poziom płac mogą znacząco utrudnić związkom zawodowym funkcjonowanie jedynie ze składek członkowskich),
- wzywanie konsumentów do bojkotowania firm dyskryminujących związkowców albo stosujących wobec nich przemoc,
- wspieranie związków, aby ich głos był lepiej słyszany na szczeblu krajowym oraz międzynarodowym, włączając w to spotkania z kierownictwem supermarketów i posłami do Parlamentu Europejskiego,
- angażowanie się w międzynarodowe kampanie informacyjne takie jak Make Fruit Fair.
Związki zawodowe w krajach eksportujących owoce tropikalne są członkami Globalnych Federacji Związków. Jedna z nich – Union of Food and Allied Workers – umożliwiła zawarcie i monitoruje realizację trójstronnego porozumienia między nią samą, pracownikami plantacji (COLSIBA) i międzynarodową firmą handlującą owocami (Chiquita).
Wolność zrzeszania się
Jeśli pracownicy mają siłę oraz swobodę, aby bronić swoich praw oraz negocjować z pracodawcami, warunki pracy oraz poziom płac mogą poprawić się z korzyścią dla samych pracowników, ich rodzin oraz lokalnych społeczności. Konsumenci mają w zamian świadomość, że towary które kupują są produkowane w przyzwoitych i bezpiecznych warunkach, umożliwiających pracownikom zachowanie godności oraz przyzwoitego poziomu życia.
